Ergens een schuldgevoel over hebben betekent dat je het gevoel hebt dat je iets fout hebt gedaan. Meestal gaat het over iets wat je hebt gedaan of juist hebt nagelaten, bij een ander of bij jezelf. Door een schuldgevoel kun je in een neerwaartse spiraal terechtkomen van zelfkritiek. Een schuldgevoel gaat dan een eigen leven leiden.

​

Een schuldgevoel is er namelijk van overtuigd dat je als persoon slecht bent. En dat klopt natuurlijk niet als je niet van plan was om er iemand mee te kwetsen. Het was misschien niet zo handig of achteraf gezien had je iets anders willen doen, maar dat zegt niet dat je slecht mens bent. 

​

Er is een groot verschil tussen een schuldgevoel en ergens oprecht spijt van hebben en je verantwoordelijkheid nemen voor wat je deed. Spijt is gericht op je gedrag, schuldgevoel is gericht op jezelf als persoon.

​

Ergens een schuldgevoel over hebben is als rijden op een rotonde, je komt nergens. Spijt hebben, je verantwoordelijkheid nemen en het voortaan anders doen, betekent dat je de juiste afslag pakt.

​

Waar komt een schuldgevoel vandaan?​

​

We krijgen als kind van ouders, leraren en anderen in onze omgeving te horen dat we vooral erg ons best moeten doen. We moeten braaf zijn en doen wat er gezegd wordt, op school hoge cijfers halen en geen fouten maken. Niet uit het raam staren en denken aan je dromen maar goed opletten en hard werken, anders komt er later niets van je terecht. 

​

Er is niets mis met je best doen en gemotiveerd en geïnspireerd worden om je doelen te bereiken is positief. Maar als je als kind het gevoel kreeg dat je moest voldoen aan hoge eisen, je omgeving geen oog had voor wat jij wilde, jou veroordeelde of erger nog dat je er straf voor kreeg als je het niet deed, werd je zonder dat je het wist geprogrammeerd om te voldoen aan de wensen van je omgeving en niet stil te staan bij jezelf.

​

Een schuldgevoel kan ook ontstaan door een te hoge mate van loyaliteit en verantwoordelijkheid. Misschien mocht je vroeger niet gewoon kind zijn en heb je al vroeg de zorg voor je ouder(s) of broers en zussen op je moeten nemen. Was er door de omstandigheden geen tijd en aandacht voor jouw gevoelens en wensen en ben je in dit patroon doorgegaan in je volwassen leven.

​

Vooral als je graag voor anderen zorgt of anderen helpt en een sterk verzorgend instinct hebt, kun je in hoge mate de morele plicht voelen om dit te doen, uit loyaliteit aan anderen. Dit kan jouw beste en mooiste eigenschap zijn, wat veel betekenis geeft aan je leven. Daarentegen kan het ook jouw grootste valkuil zijn wanneer het je stress en spanningen oplevert. De vraag is dan of jouw loyaliteitsgevoel nog wel in balans is. Of je voldoende bewust bent van wat jij nodig hebt en waar de grens ligt van jouw verantwoordelijkheid en die van de ander. Ermee stoppen kan voelen alsof je de ander in de steek laat, de ander tekort doet en je een schuldgevoel of zelfs schaamte geven. Grote kans dat dit de reden is waarom je niet voor jezelf durft te kiezen.

​

Alle boodschappen die wij als kind kregen blijven we herhalen voor onszelf in ons volwassen leven. Ook je schuldig voelen, zelfs als daar eigenlijk helemaal geen reden voor is en niemand het meer tegen je zegt. Tijd dus om daar mee op te houden!  

​

Wat levert je schuldig voelen je op?

​

In elk gedrag zit een voordeel, anders was je er al lang mee gestopt. Dus wat is dan het voordeel?

​

Een schuldgevoel kan een grote motivatie zijn om in plaats van je grenzen te stellen te doen wat anderen van je verwachten, je de de confrontatie niet hoeft aan te gaan en je krijgt positieve bevestiging, waardering en acceptatie. De ander is blij dat je hebt gedaan wat er van je werd gevraagd en je bent zo 'het braafste kind van de klas'. Dit voordeel kan belangrijker voor je zijn dan het nadeel van jezelf steeds weg te cijferen. Totdat het je teveel wordt en je lichaam en geest door stress aangeven dat het genoeg is.

​

Hoe laat je je schuldgevoel los?

​

De vraag is of jij je er gelukkig bij voelt om vanuit een schuldgevoel te doen wat een ander wil en je er eigenlijk niet achter staat. Dat anderen jou waarderen om wat je doet in plaats van om wie je bent. Om dit patroon te veranderen, zul je op zoek moeten gaan naar wat jij écht wilt, wat jouw behoeften zijn en hoe je ze kunt vervullen. Wie ben jij, wat wil je en wat heb je nodig? Vraag jezelf af of het 'voordeel' eigenlijk wel een echt voordeel is. Misschien had je als kind geen andere keuze en ligt dat nu in je volwassen leven anders.

​

Iets doen waar je diep in je hart niet achter staat of je stress en spanningen van krijgt, is nooit de juiste oplossing. De beste motivatie om in actie te komen is vanuit je eigen goede gevoel, iets doen omdat jij het graag wilt doen en het je energie geeft. Dat is ook de manier om het het langste vol te houden.

​

Van schuldgevoel naar zelfvertrouwen

​

Een schuldgevoel heeft vooral met onzekerheid te maken, niet precies weten waar je voor staat en wat je wilt. Hoe meer zelfvertrouwen je hebt, hoe minder schuldig je je voelt.

​

Zelfvertrouwen betekent dat je vertrouwen hebt in je eigen kunnen en in jezelf gelooft. Om te kunnen vertrouwen op jezelf is het belangrijk om te weten wie je bent: wat jouw normen en waarden zijn, wat je wilt, wat je voelt en wat je nodig hebt.

​

De eerste stap op weg naar meer zelfvertrouwen is zelfbewustzijn. Om inzicht te krijgen in waarom je doet wat je doet en je bent waar je nu bent. Want wat je niet ziet en niet begrijpt, kun je ook niet veranderen.

​

Stel jezelf de volgende vragen voor meer inzichten:

​

• Hoe voelt het voor jou als je doet wat anderen willen maar je daar zelf niet achter staat of stress en spanningen van krijgt?

• Geeft het je energie of raak je er uitgeput van?

• Op een schaal van 1 tot 10, hoe hoog is jouw schuldgevoel als je zou stoppen met de verantwoordelijkheid op je te nemen die niet van jou is?

• Wil je nog wel de bevestiging, waardering en acceptatie van anderen omdat je doet wat een ander van je verwacht of wil je dat anderen onvoorwaardelijk van je houden, om wie je bent?

• Wat doet het met jou als je meer nee zou zeggen en je grenzen zou aangeven? Hoe voelt dat voor je?

• Op een schaal van 1 tot 10, hoeveel aandacht besteed je aan jezelf om ervoor te zorgen dat het goed gaat met jou?

• Wat houd je tegen om jezelf op de eerste plaats te zetten?

​

Met meer zelfvertrouwen kun je gemakkelijker beslissingen nemen, keuzes maken en je grenzen aangeven. Je volgt dan automatisch meer je eigen weg. En er is dan geen plaats meer voor een schuldgevoel. Je bent dan veel te druk bezig met het doen wat goed voor je voelt en wat bij je past.